Thursday, May 8, 2008

Pahina 8 ng PUNLA


Pahina 7 ng PUNLA


Pahina 6 ng PUNLA


Pahina 5 ng PUNLA


Pahina 4 ng PUNLA


Pahina 3 ng PUNLA


Pahina 2 ng PUNLA


Ang Front Page ng PUNLA (Pulso ng Madla)




Tuesday, May 6, 2008

Enjoy talaga Ni Mylene A. Padua


Sa tinagal-tagal ko ba namang nasa eskwelahan, marami na akong napuntahan at nadaluhang seminar. Sa bawat seminar na yon halos pare-pareho lang naman ang nangyayari, yun nga lang iba-iba ang topic na tinatalakay. Ilang oras kang makikinig sa mga nagsasalitang speakers pagkatapos ay kakain at magkakaroon ng open forum kung saan libre kang magtanong ng kahit na ano basta’t tungkol sa pinag-uusapan. Siyempre, depende sa nagsasalita, minsan din ay napipikit ako pero madalas naman ay may natututunan ako sa mga dinaluhan ko ng seminar.
Madali lang naman akong pasayahin at makuntento basta ba nakakatuwa ang speaker, okey na yun! Gusto ko yun bang nakikipagkwentuhan lang siya pero alam mong may sense ang mga sinasabi niya. Ayoko nang masyadong pormal, yun bang pati pag-upo mo kailangan pang maayos. Okey rin sa akin kung may mga gawain o group activity para naman makilala mo ang mga kasama mo sa seminar at di masayang ang laway mo sa pagdalo don. Masaya rin kung may mga palaro at papremyo..hehe. Ilan lamang siguro ang mga nabanggit kung bakit gustong-gusto kong dumadalo sa mga seminar.
Nagiging masaya ko kapag nakadadalo ako sa mga seminar o forum pero di ko akalaing mas masaya pala kung kasama ka sa mga taong nagbuo, nagkonsepto at nagsakatuparan ng isang seminar.
Minsan na akong nakasama sa pag-oorganisa ng isang seminar noong kolehiyo. Sa BulSU lang iyon ginawa at pawang mga mag-aaral na nasa publikasyon din ang dumalo. Ilang linggo rin naming inihanda ang mga kakailanganin at pagkatapos ng mismong araw ng seminar, ang bayad sa amin isang masarap na pagkain sa sizzling. Nakakapagod talaga pero ang saya naman sa pakiramdam.
Marami kaming kumilos sa unang seminar na yon na kasama akong nag-organisa. Naulit iyon dito nga sa ikatatlong PUNLAan sa Tag-araw. Ang daming dapat gawin at ayusin. Dinaanan namin ang lahat maiorganisa lamang ang naturang seminar simula sa paghahanap ng sponsors hanggang sa pag-follow-up at maging sa paggawa ng mga kakailanganing gamit tulad ng journalism kit, certificates at iba pa.
Ang nakakatuwa pa kung kailan kinabukasan na ang seminar at saka namin nalaman na hindi makakarating ang inanyayahan naming mga speakers. Pero siyempre, nagawan naman yun ng paraan. Kulang talaga kami sa preparasyon gawa na rin ng maraming gawain sa opisina at pagiging abala sa mga personal na gawain. Pagkatapos ng dalawang araw na seminar na iyon, doon ko pa lang nakita ang malinaw na larawan ng ganda ng inorganisa naming seminar. Sa pasasalamat ng mga dumalo, doon ko narealize na marami pala ang natuwa at natuto sa seminar na yon sa pamamahayag.
Nakakataba kaya ng puso kapag isa ka sa mga pinasasalamatan. Kahit nga ang simpleng pagngiti ng mga lumahok paglabas nila ng pinto ay malaking bagay na para sa akin.

Ika-3 PUNLAan, umani ng mga bagong reporter

LUNGSOD NG MALOLOS- "Reporter na kami!"
Ito ang mga salitang isinigaw ng 27 katao na lumahok sa ikatlong PUNLAan sa Tag-araw, isang panag-araw na pandayan sa pamamahayag, na isinagawa sa Hiyas ng Bulacan Convention Center sa Lungsod ng Malolos noong Abril 29 at 30.
Matagumpay ang nasabing worksyap dahil ayon kay Gng. Nene Bundoc Ocampo, punong patnugot ng PUNLA (Pulso ng Madla), tumaas ngayon ang bilang ng mga dumalong manunulat kaysa sa mga nauna nang idinaos na pandayan.
“Ito ang inakasaksesfull na PUNLAan na naisagawa naming, dahil una nakita naming ang yumayabong na interes ng kabataan ngayon sa pamamahayag at ito rin ang may pinakamaraming bilang ng mga kalahok,” sabi ni Ka Nene, na siya ring punong editor ng PUNLA (Pulso ng Madla) at president eng PAHAYAGAN (Pagkakaisa ng mga Mamamahayag sa Bulakan), ang siyang tagapagtaguyod ng naturang pandayan ng pamamahayag.
Idinagdag pa ni Ka Nene na isa sa mga kinikilalan lokal na mamamahayag sa Bulakan na ang nasabing worksyap ay siyang magbubukas ng pinto sa mga kabataan na gustong pasukin ang mundo ng pamamahayag.
“Hindi lang ito worksyap o seminar dahil bukas-palad naming tatanggapin sa aming diary, gayundin natitiyak ko ang dyaryong Mabuhay, ang pinakamatandang lokal na pahayagan sa Bulakan bago ang PUNLA, Newscather, at Newscore sa mga gustong maging dyarista,” aniya pa.
Binanggit din ni Ka Nene na hindi aniya magiging posible ang PUNLAan kung hindi dahil sa suporta ng iba’t ibang sector kabilang ang pamahalaang panlalawigan, Manilaw Water, SM Marilao, ang komunidad, ang sangay ng edukasyon at iba pa.
Sa unang araw ng worksyap, hitik sa impormasyon ang mga lektyur ukol sa pagsulat ng balita at lathalain sa pangunguna ni Ka Nene at ng Tagapamahalang Editor ng pahayagang ito na si Jeeno Arellano. Itinuro ng dalawa ang basic ng pagsulat ng balita, gayundi ang tamang paggawa ng lead ng isang balita. Nagkaroon ng mga role play na humasa sa tinatawag na nose-for-news ng mga kalahok. Ito rin ang naging daan upang maging komportable ang mga kalahok sa isa’t isa habang natututo sa pamamahayag.
Samantala, nagbigay suporta rin si Gob. Joselito R. Mendoza sa paglalaan nito ng maikling sandali upang bisitahin ang ginaganap na pagsasanay at sa pagtitiyak na magkaroon ng mas malawak na PUNLAan sa susunod na tag-araw. Kasama niya na nagbigay ng kanilang maiksing mensahe para sa mga kalahok ang mga Bokal ng Bulakan na sina Christian Natividad at Michael Fermin ng unang distrito, at Glenn Santos ng ikaapat na distrito.
Hinasa rin sa naturang worksyap ang kakayahan ng mga kalahok sa pakikipanayam sa pagdaraos ng isang maliit na press conference kasama si Noel Julao ng Manila Water Company Inc. kung saan naging paksa nito ang itatayong Bulacan Bulk Water Supply Project sa lalawigan. Mariing sinagot ni Julao ang mga tanong na nais malaman ng mga kalahok na isusulat ang balitang kanilang maiisip mula rito.
Hindi rin pinalagpas ng mga manunulat ang pagkakataong mapakinggan ang mga naging karanasan sa pagsusulat ni G. Bienvenido Ramos, dating punong patnugot ng Liwayway Magazine at isang maipagmamalaking Bulakenyo. Eksperto si G. Ramos sa pagsusulat ng mga lathalain na ipinanalo niya ng pitong pagkilala sa Palanca at sa iba pang prestihiyosong gawad-parangal sa bansa. Imahinasyon aniya ang epektibong gamitin sa pagsusulat ng lathalain.
Sa ikalawang araw, nagbahagi naman ng kanyang karanasan at kakayahan si Bb. Rio Rose Ribaya, reporter ng Manila Bulletin. Itinuro ng batang-batang reporter ang mga kaukulang pamamaraan upang maisapraktika ang mga natutunan sa unang araw ng pandayan.
Ani Ribaya, matapos mapaghusay ang pagsulat ng balita gamit ang mga pangunahing puntos sa pamamahayag, awtomatiko nang madidiskober ng mga batang manunulat ang kanilang angking istayl sa pagsulat. Binigyang-diin niya na kaakibat panganib na maaaring idulot ng gayong propesyon sa mga mamamahayag anumang oras, na masasabing hindi akma sa natatanggap nilang suweldo. Gayunpaman, naging positibo ang reaksiyon ng mga manunulat sa pahayag niyang iyon.
Samantala sa huling bahagi ng worksyap, ibinahagi ni Dino Balabo, correspondent ng Philippine Star, reporter ng Mabuhay, at Business Week, ang WORLD o Watch, Observe, Read, Listen, Do it again! na mahalagang estratehiya tungo sa mas mahusay na pagsulat. Tinalakay rin niya ang pagsusulat ng lathalain at nagkaloob ng mga makabuluhang mensahe para sa mga nais maging mamamahayag.Sa pagtatapos ng seminar, tiniyak ni Ka Nene na ang mga isinagawang pagsasanay ay simula pa lamang ng mas tuon pang paghubog sa kakayahan ng mga mamamahayag pang-kampus dahil susundan pa aniya ito ng mga pagsasanay.

Ika-3 PUNLAan sa Tag-araw, umani ng mga bagong reporter Ni Julie Ann Amparo

LUNGSOD NG MALOLOS- "Reporter na kami!"
Ito ang mga salitang isinigaw ng 27 katao na lumahok sa ikatlong PUNLAan sa Tag-araw, isang panag-araw na pandayan sa pamamahayag, na isinagawa sa Hiyas ng Bulacan Convention Center sa Lungsod ng Malolos noong Abril 29 at 30.
Matagumpay ang nasabing worksyap dahil ayon kay Gng. Nene Bundoc Ocampo, punong patnugot ng PUNLA (Pulso ng Madla), tumaas ngayon ang bilang ng mga dumalong manunulat kaysa sa mga nauna nang idinaos na pandayan.
“Ito ang inakasaksesfull na PUNLAan na naisagawa naming, dahil una nakita naming ang yumayabong na interes ng kabataan ngayon sa pamamahayag at ito rin ang may pinakamaraming bilang ng mga kalahok,” sabi ni Ka Nene, na siya ring punong editor ng PUNLA (Pulso ng Madla) at president eng PAHAYAGAN (Pagkakaisa ng mga Mamamahayag sa Bulakan), ang siyang tagapagtaguyod ng naturang pandayan ng pamamahayag.
Idinagdag pa ni Ka Nene na isa sa mga kinikilalan lokal na mamamahayag sa Bulakan na ang nasabing worksyap ay siyang magbubukas ng pinto sa mga kabataan na gustong pasukin ang mundo ng pamamahayag.
“Hindi lang ito worksyap o seminar dahil bukas-palad naming tatanggapin sa aming diary, gayundin natitiyak ko ang dyaryong Mabuhay, ang pinakamatandang lokal na pahayagan sa Bulakan bago ang PUNLA, Newscather, at Newscore sa mga gustong maging dyarista,” aniya pa.
Binanggit din ni Ka Nene na hindi aniya magiging posible ang PUNLAan kung hindi dahil sa suporta ng iba’t ibang sector kabilang ang pamahalaang panlalawigan, Manilaw Water, SM Marilao, ang komunidad, ang sangay ng edukasyon at iba pa.
Sa unang araw ng worksyap, hitik sa impormasyon ang mga lektyur ukol sa pagsulat ng balita at lathalain sa pangunguna ni Ka Nene at ng Tagapamahalang Editor ng pahayagang ito na si Jeeno Arellano. Itinuro ng dalawa ang basic ng pagsulat ng balita, gayundi ang tamang paggawa ng lead ng isang balita. Nagkaroon ng mga role play na humasa sa tinatawag na nose-for-news ng mga kalahok. Ito rin ang naging daan upang maging komportable ang mga kalahok sa isa’t isa habang natututo sa pamamahayag.
Samantala, nagbigay suporta rin si Gob. Joselito R. Mendoza sa paglalaan nito ng maikling sandali upang bisitahin ang ginaganap na pagsasanay at sa pagtitiyak na magkaroon ng mas malawak na PUNLAan sa susunod na tag-araw. Kasama niya na nagbigay ng kanilang maiksing mensahe para sa mga kalahok ang mga Bokal ng Bulakan na sina Christian Natividad at Michael Fermin ng unang distrito, at Glenn Santos ng ikaapat na distrito.
Hinasa rin sa naturang worksyap ang kakayahan ng mga kalahok sa pakikipanayam sa pagdaraos ng isang maliit na press conference kasama si Noel Julao ng Manila Water Company Inc. kung saan naging paksa nito ang itatayong Bulacan Bulk Water Supply Project sa lalawigan. Mariing sinagot ni Julao ang mga tanong na nais malaman ng mga kalahok na isusulat ang balitang kanilang maiisip mula rito.
Hindi rin pinalagpas ng mga manunulat ang pagkakataong mapakinggan ang mga naging karanasan sa pagsusulat ni G. Bienvenido Ramos, dating punong patnugot ng Liwayway Magazine at isang maipagmamalaking Bulakenyo. Eksperto si G. Ramos sa pagsusulat ng mga lathalain na ipinanalo niya ng pitong pagkilala sa Palanca at sa iba pang prestihiyosong gawad-parangal sa bansa. Imahinasyon aniya ang epektibong gamitin sa pagsusulat ng lathalain.
Sa ikalawang araw, nagbahagi naman ng kanyang karanasan at kakayahan si Bb. Rio Rose Ribaya, reporter ng Manila Bulletin. Itinuro ng batang-batang reporter ang mga kaukulang pamamaraan upang maisapraktika ang mga natutunan sa unang araw ng pandayan.
Ani Ribaya, matapos mapaghusay ang pagsulat ng balita gamit ang mga pangunahing puntos sa pamamahayag, awtomatiko nang madidiskober ng mga batang manunulat ang kanilang angking istayl sa pagsulat. Binigyang-diin niya na kaakibat panganib na maaaring idulot ng gayong propesyon sa mga mamamahayag anumang oras, na masasabing hindi akma sa natatanggap nilang suweldo. Gayunpaman, naging positibo ang reaksiyon ng mga manunulat sa pahayag niyang iyon.
Samantala sa huling bahagi ng worksyap, ibinahagi ni Dino Balabo, correspondent ng Philippine Star, reporter ng Mabuhay, at Business Week, ang WORLD o Watch, Observe, Read, Listen, Do it again! na mahalagang estratehiya tungo sa mas mahusay na pagsulat. Tinalakay rin niya ang pagsusulat ng lathalain at nagkaloob ng mga makabuluhang mensahe para sa mga nais maging mamamahayag.Sa pagtatapos ng seminar, tiniyak ni Ka Nene na ang mga isinagawang pagsasanay ay simula pa lamang ng mas tuon pang paghubog sa kakayahan ng mga mamamahayag pang-kampus dahil susundan pa aniya ito ng mga pagsasanay

Suplay ng bigas, di masasaid ni Shane Frias Velasco


PAOMBONG- Parang krudo ng sasakyan na hindi dapat masasaid ang suplay ng bigas ng National Food Authority (NFA).
Sa panayam ng PUNLA (Pulso ng Madla) kay Eduardo Camua, Information Officer ng NFA, kung bakit humantong sa pag-aangkat ng bigas ang Pilipinas samantalang sobra-sobra pa ang lokal na suplay ng bigas sa bansa, ipinaliwanag niya na may buffer stock requirement ang NFA na kinakailangang hindi mauubos o hindi mawawalan ng suplay ang bansa.
“Ang trabaho kasi ng NFA ay bumili ng palay sa mga magsasaka, kaso dahil sa baba ng halaga ng palay na P12-17 lamang kada kilo, hindi sa amin ibinebenta kundi sa mga private traders o mga negosyante,” ani Camua.
Nagresulta ito sa halos wala nang nagbebentang magsasaka ng palay sa NFA kung kaya’t napipilitan ang ahensiya na umangkat upang masigurado ang kasapatan ng suplay nito.Umaabot sa dalawang milyong tonelada ang inangkat ng Pilipinas ngayon lamang 2008 mula sa Vietnam, Thailand at Amerika. Mainit ngayon ang usapin sa diumano’y kakulangan ng suplay ng bigas ng bansa, kaya naman ang pagtitinda ng NFA ng mga murang bigas sa palengke ay dinudumog na “parang mga sinehan na box office hit”.
Para naman kay Princess Talavera, anak ng may sakahan sa Baliwag: Sa totoo lang wala namang rice shortage, masyadong sinasakyan lang ng ibang midya at ibang pulitiko. Paanong magkukulang, kaaani lang namin ngayon at mula’t mula pa ay hindi naman nagbabago ang lakas ng ani dito sa Baliwag.
“Ang problema nga lang, kaya nagmamahal ang bigas, itinatago ng mga private traders, kaya ang nangyayari, alam naman natin ang law of supply and demand, kapag kaunti ang suplay, tumataas ang presyo,” dagdag pa niya habang kinakapanayam ng PUNLA sa gitna ng kanilang bukirin.
Ang Baliwag ay isa sa may pinakamalaking bukirin na pinapatubigan sa pamamagitan ng irigasyong nagmumula sa Bustos Dam.
Nabatid naman ng PUNLA kay Camua na matapos ang panayam sa kanya ay dederecho ang grupo ng NFA upang inspeksiyunin ang mga nahuling “alleged hoarders” ng mga kawani ng National Bureau of Investigation (NBI).
“Mas nagbabantay kami ngayon at ang NBI sang-ayon sa direktiba ni Pangulong Gloria na hands-on campaign against hoarders,” aniya.
Kaugnay nito, base sa tala ng International Rice Research Institute (IRRI), bagama’t sapat sa suplay ng bigas ang Pilipinas at umaangkat pa rin ito, mas malaki pa rin ang nakokonsumo ng mga Pilipino mula sa lokal na suplay. Noong 2007, 17 milyong tonelada ang kabuuang ani ng bigas ng bansa. Bukod pa ito sa dalawang aanihin pa para sa taong 2008. Iniulat din ng IRRI na kaya nag-aangkat ang bansa ay dahil sa paniniguro ng NFA sa kanilang buffer stock. Ibig sabihin, kung ibebenta ng mga magsasaka sa NFA ang kanilang palay, malamang na hindi na umangkat pa ng bigas ang bansa.
Samantala, nilinaw naman ng Department of Agriculture (DA), sa paliwanag ni Jun Espiritu, information officer ng DA-Region 3, na ngayon lamang umulit nang ganito kalaki ang importasyon ng bigas.
Mula nang maupo ang Pangulong Gloria Macapagal Arroyo noong 2001, pinagtutuunan na ng pamahalaan ang Food Security sa pamamagitan ng pagpapakilala ng Hybrid Rice.
“Ang problema noon, mababa ang ani ng ating magsasaka, maliit ang kita sa kanayunan, kulang sa kaalaman sa makabagong teknolohiya, kaya ang naging aksiyon diyan, naglalaan ng P20 bilyon taun-taon para sa agrikultura, P35 bilyon na ngayon, pagpapautang ng walang kolateral at itinaas ang local procurement ng palay hanggang anim na bilyon,” paliwanag ni Espiritu.
Nagresulta ito sa pag-ani ng 220 kaban kada ektarya ang ani sa dating 80 kabang lamang, tumaas din ang kita ng mga magsasaka nang di bababa sa P25,000 kada ektarya. Dito rin aniya nangalahati ang importasyon mula isang milyong tonelada noong 2001, sa 500,000 tonelada mula 2002-2004.
Binigyang diin ni Espiritu na bumalik lamang sa isang milyong tonelada ang importasyon dahil nasalanta ng magkakasunod na bagyo ang mga pananim mula 2004-2006. Nakadagdag pa aniya ang tagtuyot noog 2007 bunga ng pandaigdigang suliranin sa climate change.
“Hindi ibig sabihin na kapag nag-import kulang sa suplay o wala na, napakalaki ng ating stock surplus, ang pinagtutuunan natin ngayon ay ang stabilization ng presyo dahil ang mahal, bunga ito ng dikta ng world price dahil sumasabay ang Pilipinas bilang kasamang bansa sa WTO o World Trade Organization” dagdag pa ni Espiritu.

Ibalik ang "Bahay-Kubo" by Jose Mari Garcia

CALUMPIT– Mapapagaan ang epekto ng krisis sa bigas kung ibabalik sa kabukiran ang konsepto ng “bahay-kubo.”
Ito ang mungkahi ni Jun Espiritu ng Department of Agriculture (DA) nang maging tagapagsalita siya sa ikalawang yugto ng Civic Journalism Seminar kamakailan. Kung ang palay aniya na hindi naman kasama sa kinatandaang kanta na Bahay-kubo ay patuloy na gumagawa ng problema sa hapag-kainan, baka naman pwedeng sa 17 gulay ng kanta na tayo humingi ng saklolo.
Nararapat aniyang bigyang pansin ang high value commercial crops o HVCC lalo na sa panahong ito na mainit ang usapin sa bigas.
Ayon kay Jun Espiritu, information officer ng Department of Agriculture III, isang malaking bagay ang magkaroon ng sariling tanim na gulay sa bakuran o likod-bahay upang hindi sa bigas lang nakaasa ang pang-araw-araw na konsumo natin.
“Maraming nagkokonsyum, wala namang nagpoprodyus. Sana kalahati ng kinakain natin, tayo ang nagpoprodyus,” ani Espiritu.
Matatandaan na umabot na sa kulang-kulang P40/kl ang halaga ng komersyal na bigas, na nagdulot ng papaunting suplay ng pinipilahang bigas ng National Food Authority (NFA).
Ayon rin sa tala ng NFA, 250 gramo ng bigas araw-araw ang kinokonsumo ng isang Bulakenyo, katumbas ng 15,000 kaban ng bigas na inuubos ng 3,000,000 Bulakenyo bawat araw.
Kung kaya’t ipinanukala ng Kagawaran ng Agrikultura ang pagtatanim ng HVCC o ang ani Espiritu’y “pinakbet crops” tulad ng talong, okra, amplaya at kalabasa.
Sinang-ayunan naman ang nasabing pagtatanim ng gulay ni Regino “Tso Inoy” Manay, 62, 10 taon nang naggugulay sa Brgy. Pungo, Calumpit.
“Kahit hindi pa sabihin, dapat talagang gawin yan (pagtatanim ng gulay),” ani Tso Inoy sa PUNLA (Pulso ng Madla).
Aniya, hindi malakas sa tubig ang mga gulay di tulad ng palay at “dalawang buwan lang, nakakaani na ko.”
Sa sangkapat na ektarya, nagtatanim si Tso Inoy ng sitaw, kalabasa, patola, sigarilyas at petsay.
Hindi lang pansariling konsumo ng kanyang pamilya ang naani niya, maging pangbentahan rin.
Sa loob lamang ng isa’t kalahati hanggang dalawang buwan, umaani si Tso Inoy ng 300 tali ng sitaw, 12 piraso ng sitaw kada tali, na nagkakahalaga ng P3,000 lahat.
Ang kanya namang kalabasa ay naibebenta nang P30 kada piraso, o umaabot sa P300 kada ani.
Nakalaan naman sa hapag-kainan ng pamilya ni Tso Inoy ang 100 patola, at maging ang sigarilyas, na kanyang naaani, na magkakamal din ng P3,000 kung ibebenta.
Dagdag pa ni Tso Inoy, na apat na taon ring nagsaka, “sa baku-bakuran pwede rin magtanim. Pangkain lang”.
Ayon sa kanya, sa P50 na buto ng kamatis, kalahating ektarya na ang matataniman, kung kaya’t “sa P10 lang, marami na”; at P50 din para sa buto ng sitaw na sakop na ang normal na bakuran.
Ang pagtatanim ng HVCC ay isa sa apat na pangunahing palatuntunan ng DA, na itinampok sa agricultural newsletter ng rehiyon III, ang ULAT Gitnang Luzon.
Nakapaloob sa programa ang pagpapataas ng produksyon ng HVCC tulad ng mangga, kape at mga gulay; makabagong teknolohiya sa preserbasyon ng mga produkto; at mga subsidy o ayuda para sa pamamahagi ng mga kalidad na binhi, para sa pataba at pestisidyo, at ayuda para sa pagpapaunlad ng pamilihan ng HVCC.
“Nakatuon ang paningin ng programa ng HVCC sa mga produktong ito (mangga, kape at mga gulay) sapagkat may tsansa ang mga produktong ito na makipagkumpitensya sa pamilihang pandaigdig,” sabi sa ULAT Gitnang Luzon.
Ikinagalak naman ni Tso Inoy ang programa at umaasang mabibiyayaan siya ng mga binhi.